Vraagje: Heb jij op school of thuis ooit geleerd wat de functie van voelen is en hoe je goed om kunt gaan met je emoties?
Vanuit verwondering over het feit dat onze kinderen nog steeds wel leren om hun hoofd en hun lichaam te gebruiken, maar niets leren over wie ze zijn en hoe ze moeten omgaan met wat ze voelen, wil ik graag iets vertellen over het voelen met je hart en de emoties in je buik.
Misschien is het wel fijn om eerst gevoel te krijgen bij het verschil tussen deze twee begrippen, gevoel en emoties, die zo vaak lukraak door elkaar heen worden gebruikt. Pijn is een gevoel, en verdriet, boosheid en angst zijn emoties. Liefde is een gevoel, en verliefdheid, afhankelijkheid en jaloezie zijn emoties. Voel je het verschil?
Gevoel
Gevoel is ons zuivere en persoonlijke weten. Voelen is weten vanuit ons hart. Weten wie je bent, weten wat je wilt, weten wat goed is en wat niet, weten wat ontegenzeggelijk bij jou past, je passie, je levensdoel, je eigen wijsheid, je liefde, je pijn, je waarheid. Als je erbij komt zul je het voelen. Je gevoel is dus een essentieel onderdeel van wie je bent. Het is wie je in wezen bent, je essentie, je hart.
Een zintuig van ons gevoel is onze intuïtie. Daarmee kunnen we dingen aanvoelen en helder waarnemen (waarheid tot ons nemen), vaak in combinatie met andere zintuigen. Met onze intuïtie kunnen we aanvoelen of iets klopt of niet. Je kent dat principe vast wel. Als je voelt dat iets klopt wat iemand zegt, dan heb je geen bewijs of onderbouwing meer nodig. Dan weet je al meteen dat het waar is.
Je kunt ook intuïtief voelen of iemand te vertrouwen is door in zijn of haar ogen te kijken en te luisteren naar je gevoel erbij. En waarom geeft de ene onbekende je een goed gevoel en de andere juist niet? Dat voel je intuïtief. Toevallige, wonderlijke en inspirerende ontmoetingen worden vaak door je intuïtie aangetrokken of gecreëerd. Ook mensen die jou een moeilijke maar waardevolle spiegel voorhouden, kun je intuïtief uitgekozen en aangetrokken hebben.
We hebben ook nog een ander zintuig van ons gevoel: het instinct. Waar de intuïtie ons helpt met onze persoonlijke ontwikkeling, inspiratie en zingeving, helpt de intuïtie ons met basale dingen zoals om te overleven. Om een voorbeeld te noemen: Laatst zag ik op de televisie een jongen en meisje die getuige waren geweest van het ongeluk dat na afloop van Pinkpop gebeurde. Sterker nog, ze zaten bij het groepje op de weg, waar even later (per ongeluk) op ingereden werd door een bestelauto. Zij bleek op een bepaald moment gevoeld te hebben (ze hoorde een stem, zei ze) dat het tijd was om te gaan. Het bleek een instinctieve ingeving waarnaar ze luisterde en waarmee ze hen behoed heeft voor groot gevaar. Ze liepen weg van het groepje, en het ongeluk vond plaats. Dat is instinctief voelen. Het instinct hebben wij en andere diersoorten om te overleven als individu, als groep en als soort.
Of het nu intuïtief of instinctief is, voelen doe je met je hart. Je hart weet wat goed voor je is en wat niet. En dus is het essentieel om naar je gevoel te leren luisteren, om de signalen van je hart te herkennen en om je erdoor te laten leiden. Je zou kunnen zeggen dat het voelen een essentiële basisvaardigheid is die elk mens in zich heeft. Dus dat wij leren om ons gevoel te wantrouwen en alleen op ons logische denken te vertrouwen, is onbegrijpelijk en waanzinnig.
Nou ja, ik snap het wel… Juist omdat emoties en gevoel zo door elkaar gehaald en niet begrepen worden, hebben veel mensen het idee dat het je laten leiden door je gevoel chaos en barbaarse taferelen veroorzaakt. Dus daarom is het goed om het nu over emoties te gaan hebben. Welke voorbeelden van emoties had ik ook alweer genoemd? Verdriet, boosheid, angst, verliefdheid, afhankelijkheid, jaloezie. Ja, die kunnen inderdaad wel chaos veroorzaken.
Emoties
Emoties liggen over het algemeen opgeslagen in je buik, maar als ze aangeraakt en actief worden dan kunnen ze overal zitten. Als ze op weg naar buiten tegengehouden worden, omdat je ze niet wilt erkennen of ze niet durft te uiten, dan kun je wel eens hoofdpijn krijgen en je rot voelen.
In je buik wordt niet alleen het eten verwerkt, maar ook je ervaringen. Ook uit ervaringen kun je voeding halen (inspiratie/soulfood). En er zijn ook ervaringen die je helemaal niet voeden, of die je zelfs pijn doen. Die wil je dan het liefste zo snel mogelijk weer naar buiten brengen, ofwel uiten, want je hebt er niets aan. Je reacties op wat je meemaakt, waarneemt, ervaart, voelt en denkt zijn je emoties. Het is heel natuurlijk om je emoties te uiten als ze er zijn, en het voelt altijd als een grote opluchting als dat gebeurd is.
Maar helaas, omdat wij hebben geleerd om het uiten van emoties als iets zwaks, slechts, lastigs of engs te zien, is het een taboe geworden. Zo hebben velen van ons afgeleerd om hun emoties op een natuurlijke manier te uiten. En het resultaat daarvan is dat er een ophoping van ontkende en binnengehouden emoties in je buik zitten. En als er dan iets gebeurt dat in jouw ogen lijkt op een eerdere onverwerkte ervaring die je ooit pijn heeft gedaan, een trauma, dan wordt die emotie aangeraakt en actief. Dan kun je best wel eens bozer of banger worden van deze ervaring dan nodig is, gewoon omdat de lading van die eerste pijnlijke ervaring er dan bijkomt.
Vertrouwen versus angst
Ik zeg altijd: je moet je emoties wel aandacht schenken en erbij stilstaan, maar je moet er niet naar luisteren en handelen. Maar ze zijn er niet zonder reden. Ze laten je zien dat je iets te verwerken en los te laten hebt. Emoties zoals wantrouwen en angst maken het onmogelijk om helder te voelen. Met vertrouwen kom je bij je gevoel en kun je vanuit je hart handelen. De wijsheid zit ook in onze taal, want wie is het oneens met “angst is een slechte raadgever”? Maar dan kunnen we ook zeggen dat vertrouwen een goede raadgever is.
Dus de kunst is om emoties aandacht te geven en te uiten, als ze opkomen. Je kunt op zoek gaan naar een veilige manier om ze te uiten die bij jou past en waarmee je niemand belast die niet voor dat werk gekozen heeft. Schrijven, dichten, schilderen, muziek, een boksbal, of gewoon op bed gaan liggen met je handen op je buik en huilen. Het kan allemaal helpen. Boosheid is de bovenste laag van emoties (zoals een hogedrukpan die mag ontluchten) en verdriet is de diepste en meest kwetsbare laag.
Er is moed voor nodig om je emoties liefdevolle aandacht en de ruimte te geven, maar het geeft zo’n opluchting. En als je daardoor meer in contact komt met je oorspronkelijke IK en met je oorspronkelijke gevoel vanuit je hart, dan is het altijd de moeite meer dan waard geweest.
Misschien wil je na de lezing van het bovenstaande stuk, meer lezen over hoe we in elkaar zitten en hoe we zo met onszelf (en al onze geestelijke onderdelen) om kunnen gaan dat we trouw blijven of worden aan wie we zijn. Mijn boek “Een essentialistische kijk op authenticiteit” (2013) gaat daarover. Je kunt voor €2,50 per mail het e-book bestellen. Het is zo compact geschreven en biedt zo veel informatie, dat je er het beste weken over kunt doen, waarin je elke keer weer een paar zinnen tot je neemt, om te kijken hoe jij er zelf over denkt, of het klopt voor jouw gevoel en of je iets herkent. Sommige delen van dat boek wil ik in deze blog op een nieuwe manier wat meer uitschrijven, met meer herkenbare voorbeelden.
Global Soulfood 